Dịch bệnh Adenovirus đang leo thang ở mức báo động, mối đe dọa trực tiếp tới sức khỏe cộng đồng

1. Adenovirus Là Gì?

• Adenovirus là nhóm virus DNA sợi đôi, không có vỏ bọc (non-enveloped), thuộc họ Adenoviridae.

• Bộ gen DNA có tính ổn định cao, giúp virus có khả năng tồn tại lâu trong môi trường và chống lại nhiều chất khử trùng.

• Hiện có hơn 50 kiểu huyết thanh (serotypes) được xác định có khả năng gây bệnh ở người, được phân loại thành các nhóm (species) từ A đến G. Mỗi nhóm có xu hướng gây bệnh tại các vị trí giải phẫu khác nhau

2. Nguyên nhân gây bệnh ? 

• Adenovirus gây bệnh thông qua quá trình sao chép (replication) tại các tế bào biểu mô của vật chủ (epithelial cells) ở đường hô hấp, tiêu hóa, hoặc kết mạc.

• Virus có khả năng gây hoại tử tế bào và phản ứng viêm cục bộ.

• Một số kiểu huyết thanh (ví dụ: Ad3, Ad7, Ad21) có thể gây bệnh nặng do khả năng xâm lấn sâu và gây tổn thương lan rộng ở nhu mô phổi.

3. Hình Thức Lây Truyền Chính

Adenovirus là loại virus rất dễ lây lan và có thể tồn tại lâu ngoài môi trường. Virus lây truyền qua nhiều con đường:

• Đường hô hấp: Lây qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi.

• Tiếp xúc trực tiếp: Lây qua niêm mạc mắt, mũi, miệng khi tiếp xúc gần (bắt tay, ôm, hôn) với người bệnh hoặc dịch tiết của họ.

• Tiếp xúc gián tiếp: Chạm vào đồ vật, bề mặt bị nhiễm virus (như tay nắm cửa, đồ chơi, khăn tắm) rồi đưa tay lên mặt.

• Đường phân-miệng: Lây qua đường tiêu hóa, thường gặp khi vệ sinh không sạch sẽ sau khi đi vệ sinh hoặc thay tã.

• Đường nước: Có thể lây qua nước bị nhiễm virus (ví dụ: hồ bơi công cộng không được khử trùng đúng cách)

4. Đối Tượng Dễ Bị Nhiễm Bệnh

Mặc dù có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng virus Adeno đặc biệt nguy hiểm và lây lan nhanh trong các nhóm sau:

• Trẻ em (đặc biệt dưới 5 tuổi): Là nhóm có nguy cơ cao nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi có sức đề kháng kém nhất.

• Người lớn và trẻ em có hệ miễn dịch suy yếu.

• Người sinh sống hoặc làm việc trong môi trường tập thể: Trường học, nhà trẻ, doanh trại quân đội, bệnh viện.

5. Dấu Hiệu Cảnh Báo

6. Mức Độ Nguy Hiểm CỦA ADENOVIRUS

Đây là điểm mấu chốt để khẳng định tính khẩn cấp của dịch bệnh: Adenovirus có thể gây ra những biến chứng cực kỳ nghiêm trọng và đe dọa tính mạng:

• Tỷ lệ tử vong cao ở trẻ nhỏ: Viêm phổi do Adenovirus ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có tỷ lệ tử vong từ 8% đến 10%.

• Biến chứng hô hấp nặng: Gây suy hô hấp cấp, viêm tiểu phế quản bít tắc (biến chứng phổi kéo dài), xơ phổi.

• Hậu quả lâu dài: Bệnh có thể để lại di chứng vĩnh viễn ở phổi.

• Nhiễm khuẩn toàn thân: Dẫn đến nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch suy yếu.

7. Phương pháp điều trị 

7.1. Chẩn đoán: 

Chẩn đoán xác định dựa trên xét nghiệm tìm vật liệu di truyền của virus (PCR) từ các mẫu bệnh phẩm (dịch tỵ hầu, phân, dịch kết mạc).

7.2. Điều trị và Tiên lượng

• Phần lớn nhiễm Adenovirus là tự giới hạn và chỉ cần điều trị hỗ trợ (hạ sốt, bù dịch, hỗ trợ hô hấp).

• Đối với các trường hợp nặng hoặc bệnh nhân suy giảm miễn dịch, có thể cân nhắc sử dụng thuốc kháng virus dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.

8. Cách Phòng Ngừa Bệnh Adenovirus

Do hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh rộng rãi, phòng ngừa là biện pháp bảo vệ tốt nhất và khẩn cấp nhất!

1. Vệ sinh tay nghiêm ngặt: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh.

2. Cách ly và đeo khẩu trang:

   • Người bệnh cần cách ly tại nhà, hạn chế đến nơi đông người.

   • Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác để tránh phát tán virus.

3. Vệ sinh môi trường: Thường xuyên lau chùi, khử khuẩn đồ chơi, vật dụng, sàn nhà, tay nắm cửa, đặc biệt tại trường học và nhà trẻ.

4. Hạn chế tiếp xúc: Tránh chạm tay lên mắt, mũi, miệng. Tránh sử dụng chung khăn mặt, cốc, chén, đồ dùng cá nhân với người bệnh.

5. Tăng cường đề kháng: Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài đến 2 tuổi.

6. Xử lý nguồn lây: Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh lây lan trong cộng đồng.