Dịch bệnh Chikungunya - Cơn Ác Mộng Mới Sau Sốt Xuất Huyết

1. Tổng quan và tình hình thế giới

Chikungunya là bệnh do virus Chikungunya gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus, tương tự virus gây sốt xuất huyết và Zika. Bệnh đặc trưng bởi sốt cao đột ngột, đau khớp dữ dội và có thể dẫn đến đau kéo dài nhiều năm 

Từ đầu năm 2025, thế giới đã ghi nhận bùng phát dịch tại nhiều khu vực:

• Guangdong (Trung Quốc): hơn 4.800 ca trong 6 tháng đầu năm, con số cao kỷ lục 

• Một số nguồn tin cho biết con số có thể lên đến 7.000–8.000 ca, tương ứng các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt như thời COVID

• WHO phong tỏa mức báo động toàn cầu và ghi nhận có khoảng 5,6 tỷ người tại 119 quốc gia có nguy cơ cao 

2. Hành vi virus – Triệu chứng – Biến chứng

• Thời gian ủ bệnh: 1–12 ngày, trung bình 3–7 ngày

• Triệu chứng điển hình: sốt cao (>39 °C), đau khớp toàn thân, phát ban dạng dát hoặc sẩn, đau cơ, nhức đầu, mắt đỏ, buồn nôn

• Biến chứng cấp và mạn:

  • Cấp: viêm não, viêm cơ tim, viêm gan, hội chứng Guillain-Barré, tổn thương mắt 

  • Mạn: đau khớp kéo dài (30–40%) thậm chí nhiều năm, có thể biến thành dạng viêm khớp mãn tính 

• Tỷ lệ tử vong: rất thấp (<1/1.000), cao hơn ở trẻ sơ sinh, người cao tuổi và người có bệnh nền 

3. Nguy cơ với Việt Nam – Chưa có ca cộng đồng nhưng cần cảnh giác

• Việt Nam chưa ghi nhận ca mắc trong nước, song đang vào thời điểm mùa muỗi Aedes hoạt động mạnh. Lưu lượng khách từ những vùng dịch cao, như Trung Quốc và các nước Đông Nam Á, khiến nguy cơ lây lan rất cao 

• Bộ Y tế đã triển khai:

  • Tăng cường giám sát tại sân bay, cửa khẩu và các khu du lịch.

  • Phun hóa chất diệt muỗi, loại bỏ nơi muỗi sinh sản, truyền thông cộng đồng tích cực 

4. Chẩn đoán và điều trị

• Chẩn đoán: dùng RT-PCR trong tuần đầu để phát hiện virus, hoặc xét nghiệm kháng thể IgM/IgG từ tuần thứ hai trở đi 

• Điều trị: chưa có thuốc đặc hiệu hay vaccine phổ biến. Điều trị hỗ trợ bao gồm hạ sốt, giảm đau (paracetamol), nghỉ ngơi, bù nước – tránh NSAIDs cho đến khi loại trừ sốt xuất huyết 

5. Phòng ngừa bệnh 

• Loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng quanh nhà – nơi muỗi sinh sản.

• Mặc quần áo dài tay, ngủ màn kể cả ban ngày.

• Sử dụng bình xịt Anti muỗi của Uniplus để xua đuổi muỗi hiệu quả, bảo vệ bạn và gia đình 24/7, ngay cả khi ở ngoài trời.

• Theo dõi sức khỏe, đến cơ sở y tế khi có triệu chứng sốt, đau khớp bất thường.